Theo VNCERT, thời gian gần đây, đơn vị này đã nhận được nhiều thông tin phản ánh về việc lây nhiễm các phiên bản mới của mã độc "đòi tiền chuộc” (Ransomware) như CTB Locker/Critroni hoặc Onion trong nhiều cơ quan, tổ chức tại Việt Nam.
Trung tâm VNCERT nhận thấy Ransomeware là loại mã độc rất nguy hiểm, có thể dẫn đến mất mát dữ liệu lớn trong các cơ quan, tổ chức và cá nhân, đặc biệt khi bị nhiễm mã độc và các tài liệu đã bị mã hóa thì không thể khôi phục dữ liệu. Một số trường hợp có thể thực hiện được nhưng tốn nhiều thời gian, chi phí và không thể khôi phục lại được toàn bộ dữ liệu. Do tình hình lây lan hiện nay rất phức tạp, nên các cơ quan, tổ chức cần tăng cường công tác phòng ngừa sự cố.
Theo VNCERT, hai phương pháp lây lan chủ yếu của mã độc Ransomware là:
- Gửi tệp tin nhiễm mã độc kèm theo thư điện tử, khi người sử dụng kích hoạt tệp tin đính kèm thư điện tử sẽ làm lây nhiễm mã độc vào máy tính;
- Gửi thư điện tử hoặc tin nhắn điện tử có chứa đường dẫn đến phần mềm bị giả mạo bởi mã độc Ransomware và đánh lừa người sử dụng truy cập vào đường dẫn này để vô ý tự cài đặt mã độc lên máy tính. Ngoài ra, máy tính còn có thể bị nhiễm thông qua các con đường khác như lây lan qua các thiết bị lưu trữ, lây qua cài đặt phần mềm, sao chép dữ liệu, phần mềm...
Mã độc Ransomware sau khi lây nhiễm vào máy tính của người bị hại, sẽ dò quét các tệp tin tài liệu có đuôi mở rộng như: .doc, .docx, .pdf, .xls, .xlsx, .jpg, .zip... trên tất cả các thiết bị lưu trữ trên máy nạn nhân, tự động mã hóa và đổi tên các tệp tin đó bằng cách sử dụng thuật toán mã hóa với khóa công khai, một số loại mã độc còn tiến hành khóa máy tính nạn nhân không cho sử dụng. Sau đó, mã độc sẽ yêu cầu người bị hại thanh toán qua mạng (thẻ tín dụng hoặc bitcoin) để lấy được khóa giải mã các tệp tin đã bị mã hóa trái phép.
Hiện nay vẫn chưa có phần mềm hoặc dịch vụ thương mại nào cho phép giải mã các tệp tin đã bị nhiễm mã độc Ransomware, nếu không lấy được khóa giải mã của hacker phát tán mã độc.
Trong tình hình hiện nay, để phòng ngừa các loại mã độc mã hóa dữ liệu đòi tiền chuộc, VNCERT khuyến cáo người sử dụng không click vào các đường link nhận được qua chat, tuyệt đối không mở file đính kèm từ các email không rõ nguồn gốc vì tin tặc có thể đánh cắp hoặc giả mạo hòm thư điện tử người gửi phát tán các kết nối chứa mã độc. Trường hợp bắt buộc phải mở file để xem nội dung, người sử dụng có thể mở trong môi trường cách ly an toàn Safe Run.
Bên cạnh việc thực hiện sao lưu định kỳ dữ liệu, cần đặc biệt chú ý phòng ngừa nhằm hạn chế tối đa khả năng bị nhiễm mã độc.Cần thường xuyên cập nhật bản vá, phiên bản mới nhất cho hệ điều hành và phần mềm chống mã độc (Kaspersky, Synmatec, Avast, AVG, MSE, Bkav, CMC...).
Bên cạnh đó, VNCERT còn khuyến khích các cơ quan, tổ chức sử dụng các phiên bản phần mềm phòng chống mã độc có chức năng đảm bảo an toàn khi truy cập mạng Internet và phát hiện mã độc trực tuyến.